Ο φιλελεύθερος σοσιαλισμός είναι σήμερα το μόνο ίσως ιδεώδες που απλώνει τις ρίζες του στην ευρωπαϊκή ηθική και πολιτική παράδοση και που διαθέτει μιαν ηπειρωτική και οικουμενική εμβέλεια.
Γεννημένος στην πιο ολοκληρωμένη του μορφή στη διάρκεια της ναζιστικής και φασιστικής λαίλαπας, ως αναζήτηση ενός οράματος χειραφέτησης που θα διέφερε από το κομμουνιστικό όραμα, ο φιλελεύθερος σοσιαλισμός είναι μια ιδέα προωθημένης δημοκρατίας, ανεκτικής και ανοιχτής κοινωνίας, που θα έχει στο επίκεντρό της την αξία του κάθε συγκεκριμένου προσώπου. Οχι το αφηρημένο άτομο του κλασικού φιλελευθερισμού ή το αγελαίο άτομο των κοινοτιστικών οραμάτων ή τέλος το άτομο που ορίζεται αποκλειστικά από τις υλικές του ανάγκες, όπως στον ταξικό σοσιαλισμό, αλλά αντίθετα το άτομο ως ανθρώπινη ύπαρξη που ζητάει σεβασμό και αναγνώριση στην κοινωνία στην οποία ζει, υποφέρει, έχει ανάγκες, έχει διάφορες πολιτιστικές και θρησκευτικές αξίες.
Η σοσιαλιστική ιδέα, θύμιζε ο Κάρλο Ροσέλι το 1930, γεννήθηκε αρχικά ως ηθική εξέγερση ενάντια στην οικονομική και κοινωνική αδικία, αλλά το νόημά της προσέλαβε σύντομα το χαρακτήρα καταγγελίας της αδικίας σε οποιαδήποτε μορφή αυτή παρουσιάζεται· τόσο όταν η αδικία είναι οικονομική εκμετάλλευση και φτώχεια, όσο και όταν είναι διάκριση εις βάρος των διαφορετικών και μισαλλοδοξία για λόγους προκατάληψης και κυριαρχίας της πλειοψηφίας.
Αυτός ο σοσιαλισμός, έγραφε ο Ροσέλι, καταγόταν από τις αξίες που εξέφρασε ο φιλελευθερισμός, επειδή όπως και ο φιλελευθερισμός έτσι και αυτός γεννήθηκε ως βούληση αντίστασης στην αυθαιρεσία απολυταρχικών εξουσιών και σε κάθε πειρασμό μονοπώλησης της εξουσίας. Οποιος θέλει να προχωρήσει ώς τα θεμέλια της ιδέας της δικαιοσύνης συναντά την ελευθερία, επειδή συναντά την αξία του προσώπου. «Επιθυμώ μόνο να επαναφέρω το σοσιαλιστικό κίνημα στις αφετηριακές του αρχές, στις ιστορικές και ψυχολογικές του ρίζες και να καταδείξω ότι ο σοσιαλισμός, σε τελική ανάλυση, είναι μια φιλοσοφία της ελευθερίας» έγραφε.
Ο φιλελεύθερος σοσιαλισμός είναι ο κληρονόμος των οικουμενικών και ανθρωπιστικών αξιών που σημάδεψαν τον ευρωπαϊκό και δυτικό πολιτισμό από τις κλασικές και χριστιανικές απαρχές τους. Υπάρχει στο ιδεώδες του φιλελεύθερου σοσιαλισμού ένας υπόρρητος κανονιστικός οικουμενισμός, η ανάγκη να ξεκινήσουμε από κοινά σημεία για να μπορέσουμε να συζητήσουμε και να κάνουμε επιλογές, να διαχωριστούμε και να διαφωνήσουμε. Διαφωνούμε μόνον επειδή αλληλοκατανοούμαστε και χρησιμοποιούμε μια κοινή γραμματική. Η πολιτική διαλεκτική και η πολιτική σύγκρουση υπάρχουν εκεί όπου υπάρχει ένα κοινό σύνολο δημοκρατικών κανόνων, που καθιστούν τον άλλο ανταγωνιστή και πολιτικό αντίπαλο και ποτέ έναν ολικό εχθρό ή αντικείμενο περιφρόνησης. Αυτός είναι ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής, στη θεμελίωση του οποίου συνέβαλαν φιλελεύθεροι και σοσιαλιστές σε χρόνια στα οποία η διάκριση μεταφραζόταν, με τη βούληση των κρατών, σε φυσική βία.
Είναι γνωστό το ότι ιστορικά η φιλελεύθερη παράδοση και η σοσιαλιστική παράδοση βρέθηκαν συχνά σε σύγκρουση μάλλον παρά σε συμμαχία. Ο φιλελεύθερος σοσιαλισμός καλλιέργησε τη φιλοδοξία να αντιστρέψει αυτήν την τάση. Σε αυτό βασιζόταν ο «τρίτος δρόμος», μια έκφραση που επανερχόταν περιοδικά και επαναπροτεινόταν κάθε φορά ανάλογα με τα ζεύγη των αντιθέτων με τα οποία αναμετριόταν.
Οπως έδειξε ο Νορμπέρτο Μπόμπιο, ο συγγραφέας που ίσως καλύτερα απ’ όλους αντιλήφθηκε τον παράδοξο και γι’ αυτό ερεθιστικό και ποτέ αναχρονιστικό χαρακτήρα του φιλελευθερο-σοσιαλιστικού σχεδίου (ή του φιλελεύθερου σοσιαλισμού), ο τρίτος δρόμος υπήρξε άλλοτε μεταξύ ντετερμινιστικού σοσιαλισμού και φιλελευθερισμού του κατεστημένου (από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα μέχρι την έλευση του φασισμού), άλλοτε μεταξύ αντιτιθέμενων μορφών συγκεντρωτικού σχεδιασμού (φασιστικού ή σοβιετικού) και ενός είδους «φιλελεύθερου» κοινωνικού δαρβινισμού (στα χρόνια του μεσοπολέμου). Σε ποιο ζεύγος αντιθέτων αντιπροτείνεται σήμερα ο φιλελεύθερος σοσιαλισμός;
Νομίζουμε πως μπορούμε να πούμε ότι ο τρίτος δρόμος είναι σήμερα μια συνεκτική σύζευξη της συνταγματικής δημοκρατίας με μια σημαντική συμπλήρωση: η δημοκρατία είναι κάτι περισσότερο από μια πολιτική μέθοδο συλλογικής απόφασης. Δεν είναι μόνον κανόνες του παιχνιδιού και οργάνωση των δημόσιων εξουσιών σε ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο. Η δημοκρατία είναι μια αξία, επειδή η αποδοχή των δημοκρατικών κανόνων και η εφαρμογή τους πηγάζει άμεσα από την ηθική προϋπόθεση ότι το πρόσωπο είναι το πρώτο θεμέλιο, ένα υποκείμενο που σεβόμαστε. Ο φιλελεύθερος σοσιαλισμός αντιλαμβάνεται το σοσιαλισμό ως χειραφέτηση της ανθρώπινης ύπαρξης και της κοινωνίας που πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσα από την σταθερή υπεράσπιση της ατομικής ελευθερίας. Αντιλαμβάνεται το φιλελευθερισμό ως υπεράσπιση των ατομικών και πολιτικών ελευθεριών, της ηθικής αυτονομίας του ατόμου και της ανεξαρτησίας του κοινωνικού σώματος σε σχέση με το κράτος, χωρίς ωστόσο να αγνοεί ότι η άσκηση της ελευθερίας δράσης απαιτεί υλικές και διανοητικές δυνατότητες, οι οποίες δεν μπορούν να επιτευχθούν έξω από την κοινωνική ζωή ή με την αδιαφορία για τις πραγματικές περιστάσεις στις οποίες οι άνθρωποι δρουν και επιλέγουν. Φιλελευθερισμός και σοσιαλισμός εμπνέονται από διαφορετικές αντιλήψεις της κοινωνίας και της πολιτικής δράσης. Ωστόσο, επειδή αυτά τα δύο κινήματα ενσαρκώνουν ζωντανές παραδόσεις, οι ιδέες τους δεν είναι δόγματα καθορισμένα μια για πάντα και επομένως οι διαφορές τους δεν μπορούν να σκληρυνθούν και να παγώσουν σε αμετάβλητους ορισμούς (…).
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ 
συμφωνα με τον φιλελευθερο σοσιαλισμο, ποια η σταση σας απεναντι στην ιδιοκτησια των μεσων παραγωγης πλουτου.
Πολυ λιγοι ειναι εναντια στην αφηροιμενη εννοια της δημοκρατιας. Ομως εσεις, τι πιστευεται για αυτη; ο κοινοβουλευτισμος ειναι μια δημοκρατικη διαδικασια πιστευτε;
Πιστεύουμε και ενισχύουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία. Το πλαίσιο βέβαια μέσα στο οποίο λειτουργεί ο ιδιωτικός τομέας ορίζεται από το κράτος. Ο στόχοι είναι:
a) Να αποφεύγεται η δημιουργία μονοπωλίων σε οποιοδήποτε τομέα οικονομικής δραστηριότητας,
β) Να εξασφαλίζεται πως η αναδιανομή του μερίσματος που υποχρεωτικά θα αποδίδουν οι επιχειρήσεις στο κράτος, θα διαχειρίζεται με τρόπο ώστε να διατηρείται η κοινωνική συνοχή.
γ) Σε τομείς όπως η υγεία, η παιδεία, η ασφάλιση και γενικότερα σε ζητήματα κοινωνικής πρόνοιας, το κράτος είναι υποχρεωμένο να παρέχει υπηρεσίες σε όλους τους πολίτες δωρεάν και σε επίπεδο τέτοιο ώστε να εξασφαλίζεται η αξιοπρεπής διαβίωση. Αυτό δεν σημαίνει πως στηρίζουμε τα κρατικά μονοπώλια. Στηρίζουμε το δημόσιο τομέα και τις δημόσιες επιχειρήσεις, αναβαθμίζουμε τις υπηρεσίες που προσφέρει το κράτος στους πολίτες, αλλά γενικά είμαστε εναντίων σε όλα τα είδη των μονοπωλίων.
Η κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι ένα μεταβατικό στάδιο στο δρόμο προς την απόλυτη δημοκρατία. Το επόμενο βήμα είναι η συμμετοχική δημοκρατία σε μια κοινωνία υπεύθυνων πολιτών. Όσο αυξάνεται η ποιότητα σκέψης των πολιτών, όσο αυξάνεται η αυθόρμητη διάθεση συμμετοχής στα κοινά, τόσο ευκολότερο είναι να περάσουμε σε συνθήκες πραγματικής δημοκρατίας. Εδώ ο ρόλος της εκπαίδευσης χαρακτηρίζεται κομβικός. Συνεπώς πρωταρχικά απαιτείται ριζική αναδιάρθρωση της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα, ώστε στο μεσοπρόθεσμο μέλλον να εξυπηρετηθούν οι παραπάνω στόχοι. Οι νέες τεχνολογίες επίσης μπορούν να βοηθήσουν στο πλάτεμα της δημοκρατίας.
χμμμ… συγνωμη αλλα νομιζω δεν πηρα μια clear cut answer στην ερωτηση μου.
1)Δεν ρωτησα για την ιδιωτικη πρωτοβουλια, ρωτησα για την σταση σας απεναντι στην ιδιοκτησια. Σημερα, η ιδιοκτησια των Μεσων Παραγωγης Πλουτου (ιδιωτικα νοσοκομεια, ορυχεια, βιομηχανιες κτλ) ανηκει στους λεγομενους Καπιταλιστες. Ποια η αποψη για αυτη την κατασταση;
Η αποψη μου μοιαζει με αυτη του μαλλον φιλου σας, Τζ Στ Μιλλ, οτι αν δεν αποχωρηστει ο φιλελευθερισμος τον καπιταλισμο, θα βυθιστει μαζι του.
Κοινοβουλευτικη δημοκρατια, μακαρι να ητανε ενα μεταβατικο σταδιο, ομως, που εγινε αυτη η μεταβαση; δεν υπαρχει ιστορικο παραδειγμα. Αντιθετα τα ιστορικαι παραδειγματα απο την ελλαδα και οχι μονο δειχνου οτι αποτελει ενα παγιωμενο συστημα υποστηριξης του μεγαλου κεφαλαιου.
υγ- ο τριτος δρομος, σχετιζεται με τον τριτο δρομο του Μπλερ;
H ιδιοκτησία των Μέσων Παραγωγής Πλούτου μπορεί να συνεχίσει να ανήκει σε ιδιώτες, αρκεί το κράτος να ορίσει το κατάλληλο πλαίσιο λειτουργίας των ιδιωτικών επιχειρήσεων και διαχείρισης του παραγόμενου πλούτου, ώστε η ανακατανομή του να διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή και ευημερία και παράλληλα να είναι αδύνατη η συγκέντρωση του πλούτου σε μεμονωμένα άτομα – επιχειρήσεις. Το ίδιο το κράτος δύναται να ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, χωρίς να είναι απαραίτητη η δημιουργία κρατικών μονοπωλίων. Μπορεί δηλ. το ίδιο το κράτος να είναι πηγή παραγωγής πλούτου.
Με τη μορφή που έχει πάρει στις μέρες μας η διαχείριση του πλούτου σε παγκόσμιο επίπεδο και την έννοια που δίδει η αγορά σήμερα στη λέξη καπιταλισμός, φιλελευθερισμός και καπιταλισμός δεν είναι πλέον συμβατές έννοιες. Και μόνο σε οικονομικό επίπεδο να σταθούμε στην έννοια του φιλελευθερισμού, συνάγεται το συμπέρασμα πως το παγκόσμιο καπιταλιστικό μας σύστημα λειτουργεί πολύ έξω από το φιλελεύθερο μοντέλο.
Η άμεση δημοκρατία, η οποία είναι και τελικά το ζητούμενο, μάλλον σαν μετεξέλιξη της αντιπροσωπευτικής πρέπει να τη δούμε. Το γεγονός πως μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ανάλογο παράδειγμα εξηγεί και το φαινόμενο πως μετά από τόσα χρόνια ιδεολογικών και πολιτικών αναζητήσεων καταλήξαμε να εφαρμόζουμε συστήματα διακυβέρνησης που τείνουν στη δικτατορία των μονοπωλίων. Ο πλούτος, συγκεντρωμένος στα χέρια λίγων, επιβάλει τρόπους διακυβέρνησης που προσομοιάζουν σε διάφορες μορφές δημοκρατίας, αλλά που απέχουν πολύ από αυτή. Αυτό επιτυγχάνεται διότι το κεφάλαιο ελέγχει παράλληλα τόσο τη διαχεόμενη γνώση, όσο και το τρόπο που αυτή μεταφέρεται στους πολίτες. Να μην αναφερθώ και στο θέμα της ελεγχόμενης διάχυσης της πληροφορίας και πως αυτή επηρεάζει τις εξελίξεις.
Ζούμε σε ένα κόσμο που δυστυχώς το ζήτημα της ελευθερίας ξαναμπαίνει επιτακτικά ως ζητούμενο, σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας.
Υ.Γ. Ο ‘’τρίτος δρόμος’’ σχετίζεται με τις απόψεις που είχε διατυπώσει ο Άντονι Γκίντενς, στο βιβλίο του «Ο Τρίτος Δρόμος: Η ανανέωση της Σοσιαλδημοκρατίας». Το πώς αυτές οι απόψεις υιοθετήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από τους Άγγλους Εργατικούς είναι άλλο ζήτημα.
Αυτό το «κατάλληλο πλαίσιο λειτουργίας»!!!!…το ακούω πάντα και παντού από μικρό παιδί ακόμα!!Μα, επιτέλους ποιος από μηχανής Θεός είναι αυτός που δε λέει να κατεβεί να μας σώσει;
Αλήθεια, γιατί δε διαμορφώνεται τώρα αυτό το πλαίσιο; Και τι μπορεί να αλλάξει για να διαμορφωθεί, όταν ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία με ένα τεράστιο έλλειμμα εθνικής εξουσίας και με αλλεπάλληλες εκβιαστικές επιθέσεις από τους διεθνείς χρηματιστηριακούς οίκους σε τόσες χώρες; Το κεφάλαιο πάντα θα ζητά περισσότερο κέρδος, φθηνότερα εργατικά χέρια, χειρότερες συνθήκες εργασίας, ανασφάλιστη εργασία κλπ. Πώς θα μπορέσει ποτέ η χώρα μας να επιβάλλει ένα ριζοσπαστικό πλαίσιο για τη βέλτιστη αναδιανομή της υπεραξίας με τέτοια εξωτερική πίεση για λιτότητα; Αλλά και να το επιβάλλει, πολύ απλά το κεφάλαιο θα φύγει, θα πάει αλλού!! Άρα, η αλλαγή σίγουρα πρέπει να είναι διεθνική. Ένα οικονομικά ισχυρό και πολιτικά ανεξάρτητο ομόσπονδο ευρωπαϊκό κράτος θα μπορούσε να συνδράμει σε μία ολική σοσιαλδημοκρατική αναστροφή, συμπαρασύροντας τους άλλους πόλους. Αλλά όταν ο πρόεδρος των Η.Π.Α παρουσιάζει ένα πολύ πιο δυναμικό «αριστερό» προφίλ από οποιονδήποτε Ευρωπαίο ηγέτη, αυτό το όραμα σίγουρα φαντάζει ουτοπικό.
Τελικά, το καλύτερο προτεινόμενο σύστημα διαχείρισης (και όχι, όπως πολλοί βαυκαλίζονται, διακυβέρνησης) δεν είναι το πιο σωστό στη θεωρητική του σύλληψη αλλά το αποτελεσματικότερο στην πρακτική του εφαρμογή. Και αυτή διαφαίνεται πάντα μετά από την προσαρμογή των κοινωνικών εταίρων στα παραθυράκια των νόμων. Γι’ αυτό κρίνω αναγκαία την διατήρηση και τον εκσυγχρονισμό των κεκτημένων της Αριστεράς (δεν έχει νόημα να μιλάμε για «παραδοσιακή» και «εκσυγχρονιστική». Η Αριστερά είναι μία. Ήταν, είναι και θα είναι επίκαιρη και ρεαλιστική. Οτιδήποτε άλλο είναι μια αριστερίστικη προσπάθεια διάσπασης του προοδευτικού δυναμικού και τελικά ενσωμάτωσής του στο συντηρητικό μέτωπο) και όχι την τελειωτική διαγραφή τους υπό το βάρος ενός «κατάλληλου πλαισίου λειτουργίας και διαχείρισης».Γιατί, αν ξεχάσουμε ότι δομικά προβλήματα του ίδιου του συστήματος παραγωγής και διανομής είναι υπεύθυνα για τις κοινωνικές αδικίες και τις χαοτικές ανισότητες, που όλοι συμφωνούμε πως πρέπει να ανατραπούν, και ρίξουμε τις ευθύνες μόνο σε απτά υποκείμενα και σε διαχειριστικούς ρόλους (βουλευτές), ξεχνάμε το σοσιαλισμό.